Το Κτηνοτροφείο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Γ.Π.Α.) είναι μία μικρή αλλά πολυσύνθετη εκμετάλλευση αγροτικών ζώων, η οποία σκοπό έχει την κάλυψη εκπαιδευτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής.
Το Κτηνοτροφείο διαθέτει σταυλικές εγκαταστάσεις για την εκτροφή αγελάδων (Βουστάσιο), προβάτων (Προβατοστάσιο) και ορνίθων (Πτηνοτροφείο). Για την εύρυθμη λειτουργία του κτηνοτροφείου υπάρχουν όλες οι απαραίτητες βοηθητικές εγκαταστάσεις, όπως χώροι αποθήκευσης και παρασκευής ζωοτροφών, σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, κλπ.
Οι εγκαταστάσεις του κτηνοτροφείου συμπληρώνονται από πρόσθετους πειραματικούς θαλάμους, για τη διεξαγωγή έρευνας στα διάφορα είδη ζώων, και την ύπαρξη πειραματικού Σφαγείου πολλαπλών χρήσεων.
Τα ζώα ελέγχονται από πλευράς υγείας από τη Δ/νση Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να εξασφαλίζεται η υγιεινή και η ποιότητα των παραγομένων προϊόντων.
Την κύρια ευθύνη της εύρυθμης λειτουργίας του κτηνοτροφείου έχουν τα μέλη του Εργαστηρίου Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας με επικεφαλή τον Διευθυντή του ίδιου Εργαστηρίου, το δε εργατικό δυναμικό του κτηνοτροφείου αποτελείται από τρεις εργατοτεχνίτες.
(Υπεύθυνος Βουστασίου: Λαλιώτης Γεώργιος, 210 5294458)
Η δυναμικότητα του Βουστασίου ανέρχεται στις 10-12 γαλακτοπαραγωγικές αγελάδες.
Οι δύο φυλές αγελάδων, που διατηρούνται σε καθαρόαιμη εκτροφή είναι η «Holstein Friesian» Ασπρόμαυρη αγελάδα και η «Brown Swiss» Φαιά των Άλπεων.
Οι αγελάδες διατρέφονται με άριστης ποιότητας χονδροειδείς ζωοτροφές, που προέρχονται από τα κτήματα του Γ.Π.Α. στην περιοχή της Βοιωτίας, και ποιοτικές συμπυκνωμένες ζωοτροφές.
Η χορήγηση τροφής γίνεται, σε ατομική βάση σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε ζώου, δύο φορές την ημέρα με ταυτόχρονη άμελξη των αγελάδων, που βρίσκονται σε γαλακτοπαραγωγή.
Η γονιμοποίηση των αγελάδων γίνεται με τη βοήθεια της τεχνητής σπερματέγχυσης, για μείωση εξόδων, που σε αντίθετη περίπτωση θα υπήρχαν για τη διατήρηση ταύρων, και από το ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό του βουστασίου με την χρησιμοποίηση σπέρματος υψηλών προδιαγραφών.
Τα παραγόμενα από το βουστάσιο προϊόντα είναι ζώα προς πώληση και γάλα.
Από το σύνολο των δέκα περίπου μοσχαριών, που παράγονται, ορισμένα από τα θηλυκά παραμένουν στις εγκαταστάσεις του βουστασίου ως ζώα αντικατάστασης και τα υπόλοιπα θηλυκά μαζί με τα αρσενικά μοσχάρια διατίθενται σε παραγωγούς σε όλη την Ελλάδα σε χαμηλές τιμές ως ζώα αναπαραγωγής.
Το παραγόμενο γάλα, που συλλέγεται με αμελκτικό συγκρότημα τελευταίας τεχνολογίας, διατίθεται στην κατανάλωση μέσω εμπόρου, ο οποίος παραλαμβάνει την παραγόμενη ποσότητα γάλακτος μετά από ετήσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό. Μέρος του γάλακτος διατίθεται, όταν ζητηθεί, στο Εργαστήριο Γαλακτοκομίας του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γ.Π.Α. για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο Βουστάσιο είναι σημαντικότατες δεδομένου ότι λόγω της καταλληλότητας των αγελάδων (μέγεθος – σωματική διάπλαση) οι φοιτητές όλων των Τμημάτων (Ειδικοτήτων) του Γ.Π.Α. έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά τα ζώα (εκτιμητική – σωματομετρήσεις) των δύο φυλών βοοειδών, που κύρια χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, όπως και να αντιληφθούν τις βασικές αρχές εκτροφής των μηρυκαστικών ζώων. Επιπρόσθετα, οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με κάθε λεπτομέρεια με τις διαδικασίες εκτροφής, τόσο μέσα από τις ασκήσεις των μαθημάτων, όσο και κατά την πρακτική τους άσκηση. Τέλος, στο χώρο του Βουστασίου πραγματοποιείται ένας αριθμός πτυχιακών μελετών από τους φοιτητές του Τμήματος.
(Υπεύθυνοι Προβατοστασίου: Μπιζέλης Ιωσήφ, 2105294452 & Σιμιτζής Παναγιώτης 210 5294427)
Η δυναμικότητα του Προβατοστασίου ανέρχεται στις 80-90 γαλακτοπαραγωγές προβατίνες και τα αντίστοιχα αρσενικά για τη γονιμοποίησή τους. Οι τέσσερις φυλές προβάτων, που διατηρούνται σε καθαρόαιμη εκτροφή είναι η Καραγκούνικη, η Χίου , η Μπούτσικη ή Ορεινή Ηπείρου (Βλάχικη) και η Βελτιωμένη Ηπείρου.
Οι προβατίνες διατρέφονται με άριστης ποιότητας χονδροειδείς ζωοτροφές, που προέρχονται από τα κτήματα του Γ.Π.Α. στην περιοχή της Βοιωτίας, και ποιοτικές συμπυκνωμένες ζωοτροφές. Η χορήγηση τροφής γίνεται, σε ομαδική βάση σύμφωνα με τις ανάγκες των ομάδων των ζώων, δύο φορές την ημέρα. Οι προβατίνες γονιμοποιούνται με φυσική οχεία συνήθως τους μήνες Ιούλιο – Αύγουστο και γεννούν τους μήνες Δεκέμβριο – Ιανουάριο. Οι αμνοί απογαλακτίζονται μετά από φυσικό θηλασμό 42 περίπου ημερών.
Τα παραγόμενα από το προβατοστάσιο προϊόντα είναι ζώα προς πώληση και γάλα.
Από το σύνολο των 110 έως 130 περίπου αρνιών, που παράγονται, ένας αριθμός εντάσσεται σε πειραματικά σχέδια ενώ ορισμένα από τα θηλυκά και μικρός αριθμός αρσενικών παραμένουν στις εγκαταστάσεις του προβατοστασίου ως ζώα αντικατάστασης. Τα υπόλοιπα διατίθενται σε παραγωγούς σε όλη την Ελλάδα, σε προσιτές για τους παραγωγούς τιμές, ως πιστοποιημένα καθαρόαιμα ζώα αναπαραγωγής. Το γάλα των προβάτων, αμελγόμενο μηχανικά και μετά από ψύξη, παραδίδεται στο Εργαστήριο Γαλακτοκομίας του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου του Γ.Π.Α. για παρασκευή τυριών στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας των φοιτητών, τα οποία στη συνέχεια πωλούνται στο προσωπικό του Πανεπιστημίου.
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο προβατοστάσιο είναι σημαντικότατες δεδομένου ότι, λόγω της καταλληλότητας των προβάτων και της σημασίας τους για την εθνική οικονομία αποτελούν το κύριο εκπαιδευτικό και ερευνητικό αντικείμενο, τόσο για τους φοιτητές του Τμήματός μας και των άλλων Τμημάτων, όσο και για τα μέλη του διδακτικού προσωπικού του Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας και του Τμήματός γενικότερα.
Επιπρόσθετα, οι φοιτητές του Τμήματός μας έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με κάθε λεπτομέρεια με τις διαδικασίες εκτροφής, τόσο μέσα από τις ασκήσεις των μαθημάτων, όσο και κατά την πρακτική τους άσκηση.
Τέλος, στο χώρο του Προβατοστασίου πραγματοποιείται ένας μεγάλος αριθμός πτυχιακών μελετών από τους φοιτητές του Τμήματός μας και ερευνητικών εργασιών στο πλαίσιο μεταπτυχιακών και διδακτορικών μελετών. Η ερευνητική δραστηριότητα στο χώρο του Προβατοστασίου συμπληρώνεται από την οργάνωση ερευνητικών εργασιών από τα μέλη ΔΕΠ, καλύπτοντας ανάγκες ερευνητικών προγραμμάτων. Οι ερευνητικές εργασίες που πραγματοποιούνται, πολλές φορές απαιτούν τη σφαγή ζώων του προβατοστασίου (αμνών ή και προβατινών), η οποία γίνεται στο πειραματικό σφαγείο του Τμήματος (μετά από αναισθητοποίηση), με αξιοποίηση των σφαγίων για ερευνητικούς σκοπούς.
(Υπεύθυνος Πτηνοτροφείου: Μιχάλης Γκολιομύτης, 2105294446
Η δυναμικότητα του Πτηνοτροφείου ανέρχεται στις 270 – 300 όρνιθες ωοπαραγωγής, λευκές και καστανές. Τα δύο υβρίδια ορνίθων, που διατηρούνται στην εκτροφή είναι συνήθως τα πλέον διαδεδομένα εμπορικά υβρίδια στον ελληνικό χώρο, το «Hy-Line», ή το «Lohmann».
Η εκτροφή των ορνίθων ανανεώνεται κάθε 18 μήνες περίπου με την αγορά νεοσσών μίας ημέρας. Το πτηνοτροφείο διαθέτει εξειδικευμένους θαλάμους, για την ανάπτυξη και την ωοτοκία των ορνίθων πλήρως ελεγχόμενων συνθηκών (αερισμός – φωτισμός). Οι όρνιθες διατρέφονται με άριστης ποιότητας συμπυκνωμένες ζωοτροφές.
Τα παραγόμενα από το πτηνοτροφείο προϊόντα είναι αυγά. Από το σύνολο των αυγών που παράγονται, ένας αριθμός χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς και τα υπόλοιπα διατίθενται σε πολύ χαμηλή τιμή στο προσωπικό του Πανεπιστημίου αλλά και σε κάθε άλλον ενδιαφερόμενο.
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο πτηνοτροφείο είναι σχεδόν καθημερινές, λόγω της καταλληλότητας για χειρισμούς του ζωικού υλικού. Τα πτηνά αποτελούν πρόσφορο εκπαιδευτικό και ερευνητικό αντικείμενο τόσο για τους φοιτητές, όσο και για τα μέλη του διδακτικού προσωπικού του Εργαστηρίου και του Τμήματος γενικότερα. Επιπρόσθετα, οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με τις διαδικασίες εκτροφής των ωοτόκων ορνίθων, τόσο μέσα από τις ασκήσεις των μαθημάτων, όσο και κατά την πρακτική τους άσκηση. Τέλος, στο χώρο του πτηνοτροφείου πραγματοποιείται σημαντικός αριθμός πτυχιακών μελετών από τους φοιτητές του Τμήματος και ερευνητικές εργασίες στο πλαίσιο μεταπτυχιακών και διδακτορικών μελετών. Η ερευνητική δραστηριότητα στο χώρο του Πτηνοτροφείου συμπληρώνεται από την οργάνωση ερευνητικών εργασιών από τα μέλη ΔΕΠ καλύπτοντας ανάγκες ερευνητικών προγραμμάτων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αξιοποιούνται και πρόσθετες πειραματικές εγκαταστάσεις τις οποίες διαθέτει το Πτηνοτροφείο. Οι ερευνητικές εργασίες, που πραγματοποιούνται, πολλές φορές απαιτούν τη σφαγή πτηνών, η οποία γίνεται μετά από αναισθητοποίηση, στο πειραματικό σφαγείο του Τμήματος με αξιοποίηση των σφαγίων για ερευνητικούς σκοπούς.
Το Εργαστήριο Γενικής & Ειδικής Ζωοτεχνίας διαθέτει έναν άρτια εξοπλισμένο Εργαστηριακό χώρο Μοριακής Βιολογίας στον εξοπλισμό του οποίου περιλαμβάνονται:
Θερμικός κυκλοποιητής πραγματικού χρόνου (Real time PCR) – ABI7500, Applied Biosystems – Thermo και
Εξοπλισμός Αλληλούχησης Επόμενης Γενεάς (Next Generation Sequencer) – miSeq, Illumina.
Χώρος κυτταροκαλλιεργειών με θάλαμο θετικής πίεσης προδιαγραφών ασφάλειας Class II ο οποίος υποστηρίζεται από ένα Κυτταρομετρητή Ροής (Flow Cytometer) – FC500, Beckman Coulter.
Μετρητής Geiger
Συσκευή υβριδοποίησης νουκλεϊνικών οξέων
Τρυφερόμετρο για τον έλεγχο της ποιότητας του κρέατος, συνδεδεμένο με ηλεκτρονικό υπολογιστή
Σύστημα καταγραφής των προτύπων συμπεριφοράς των αγροτικών ζώων
Για τις βασικές ερευνητικές και διδακτικές ανάγκες του εργαστηρίου υπάρχουν τα απαραίτητα όργανα/εξοπλισμός όπως :
Συμβατικοί θερμικοί κυκλοποιητές για τον επιλεκτικό πολλαπλασιασμό αλληλουχιών DNA και συσκευή Real Time PCR (PCR πραγματικού χρόνου),
Ψυχόμενες υπερφυγοκέντροι και μικροφυγόκεντροι,
Ψυγεία και καταψύκτες, Υπερβαθεία κατάψυξη -80ο C,
Φωτόμετρα
Φωτόμετρο μέτρησης DNA
Υδατόλουτρα
Απαγωγός αερίων για πτητικά αντιδραστήρια
Μηχανή παραγωγής πάγου
Μικροσκόπια και συνδεδεμένη κάμερα φωτογράφησης
Στερεοσκόπιο
Συσκευή παροχής απιονισμένου νερού
Συσκευή παροχής υπερκαθαρού νερού (Milli-Q)
pH-μετρα διαφόρων τύπων
Δοχεία υγρού αζώτου για την αποθήκευση και διατήρηση αντιδραστηρίων και βιολογικού υλικού
Αναδευτήρες σταθερής θερμοκρασίας για μικροβιολογικές καλλιέργειες,
Συσκευές ηλεκτροφόρησης DNA και πρωτεϊνών
Επωαστικοί κλίβανοι
Συσκευή υπεριώδους ακτινοβολίας
Συσκευή υπερήχων